کلاس درس
یکی از مشکلات اساسی کودکان مبتلا به اُتیسم کمبود یا نبودِ تمرکز حواس است. این کودکان کمابیش نسبت به صدا (یا بعضی صداها)، نور (نور قوی)، رنگ و حتا بعضی ازاشیاء ِ دورن اتاق یا شلوغی (اشیاء/افراد) حساس هستند. نادیده گرفتن حساسیت های این کودکان شرایطِ زندگی و آموزش را برای ِ آن ها دشوار یا دشوارتر می کند. در کلاس ِ درس یا هنگام یادگیری، کودکان مبتلا به اُتیسم بیش از چند لحظه ی کوتاه قادر به متمرکز کردن ِخود گردِ آن چه از آن ها انتظار می رود، نیستند. علاوه براین، عوامل آمده یعنی صدا ، نور، رنگ و اشیاء ِ دورن اتاق، تعداد شاگردان کلاس و بسیاری عوامل دیگر مثل نوع تغذیه، خواب ِکودک و از این قبیل بر روی ِ تمرکز حواس آن ها اثرمی گذارد. از این روی شکل و فورم ِ فیزیکی کلاس درس از اهمییت والائی برخورد است. توجه به میزان و جهت نور، حذف صداهای مزاحم و مبلمان کردن کلاس درس به صورتی که از تأثیرات منفی بر کودک کم می کند ، کار چندان دشواری نیست. ناگفته نماند که این مسئله تنها شامل حال کلاس درس نیست و در مورد ِمحل زندگی و مکان بازی کودک نیز صادق است.
این جا ارائه ی چند مُدل کلاس درس شاید کمکی به اولیاء مدرسه باشد. این مُدل ها که در زیر می آیند فقط نمونه هائی هستند جهت اطلاع و نیازی به پول و سرمایه ی هنگفت ندارند. کافی است که دور ِ صندلی یا نیمکت کودک را با یک یا دو قفسه ی خالی ِ کتاب یا مقوای بزرگ و ضخیم حصار کشید. حصار کشیدن از این دست نباید به عنوان محدود کردن کودک تلقی شود، بلکه این تنها شیوه ای است برای آرامش دادن و کمک به او. به عبارت دیگراین حصارها وسیله ای هستند که شرایط رها شدن ِ کودک را از تأثیرات روحی - روانی ِ نا به جا و زاید فراهم می کنند. انتخاب ِ شکل کلاس ِ درس و محل نشستن کودک در کلاس امری فردی است و باید براساس توانائی و احتیاجات کودک تنظیم شود.
یکی دیگر از مشکلات ریشه ای کودکان مبتلا به اُتیسم درک آبستره ها وامورانتزاعی است. این جا پدیده ی زبان نمونه ی خوبی برای مثال زدن است. ما انسان ها با زبان به عنوان یکی از ابزار ارتباط گیری استفاده می کنیم. درک ما از زمان و مکان ابزارِ زبان وابسته است. بطور مثال وقتی ما به کودک می گوئیم « سرجایت بنشین» نمی دانیم کودک ِ مبتلا به اُتیسم چه تعبیری از گفته ی ما می کند. ما نمی دانیم درک او ا زمکان «سر ِ جایت» چیست. ارتباطِ میان ِ« سر» و « جا» بر چه اساسی صورت گرفته است و اساسن « جا» به چه معنائی است. حال به او بگوئیم: " تو باید تا چند دقیقه ی دیگر سر ِ جایت بنشینی". این بار ما با افزودن ِ« چند دقیقه ی دیگر» آبستره ها را چند برابر کرده ایم. اگر این مبحث را به کلاس ِ درس و محل بازی ِکودک خلاصه کنیم، عینی یا چشمی کردن آبستره ها و غیرانتزاعی ها در رأس ِ کار ما قرار خواهد گرفت. عینی یا چشمی کردن ِ کلاس درس یعنی آن چه که در بالا آمد: کاستن ِ هرچه بیشتر ِ اثرات ِ منفی!
عینی و چشمی کردن ِ کلاس درس، محیط زندگی و بازی ِ کودک مبتلا به اُتیسم پیش فرضیه ی یادگیری است و در دراز مدت به او کمک می کند تا دنیای پیرامون خود را ببیند و بشناسد. درک ِرابطه ها برای او آسان تر می شود، زیراکه ما بدین وسیله به او کمک کرده ایم تا معنای مکان (و زمان را) درست تر دریابد. و از این طریق ما امکان آموزش و علم اندوزی را برای این کودکان فراهم می آوریم.
بسیاری از مشکلات کودکان مبتلا به اُتیسم را محیط می آفریند. خطاهای بزرگ و کوچکِ اطرافیان ِ کودک که پیامد ِ عدم علم و شناخت به مشکلات ِ آن ها است، مسئله آفرین می شود.. اطرافیان گاه با « دوستی خاله خرسه» ویا از راه ِ دلسوزی می خواهند به کودکی کمک کنند که نه دوستی و دلسوزی را آموخته است ، نه خطا را. به این ترتیب دنیای متفاوت ِ این کودکان در تضاد با دنیای بیرون قرار گرفته و آن ها را بیش از پیش در خود ایزوله می سازد، زیرا که آن ها سلاحی برای دفاع از خود ندارند. زبان ِ آن ها قاصر است، زیرا که درک و فهم آن ها از زبان، واژه ها و عبارت ها- شاید - به گونه ی دیگری باشد. ارتباط ِ میان ِ وقایع ِ روزانه ، عمومیت بخشیدن به آموخته های روزانه نیز از همان خصلتی برخوردار است که درک زمان و مکان. ما نمی دانیم کودک مبتلا به اُتیسم تا چه اندازاه ی قادر به دیدن ِ این ارتباط های موجود است و یا اگر ارتباط ها را می بیند، به چه شکلی تعبیر می کند. گونیلا گرلند خانم سوئدی که خود متبلا به اُتیسم (آسپرگ) است در کتاب خاطرات خود " انسان واقعی" به تفضیل این دیگر اندیشی و دیگر گونه بودن را با واژه ترسیم می کند. تعبیر گرلنداز« جدائی پدرو مادرش» مثال جالبی است. او می نویسد زمانی که پدرش اتاق اش را که در طبقه ی بالای خانه بود، ترک می کند، از صحنه ی روزگار حذف می شودو چون مادرش بعد از ماه ها همسر دیگری اختیار کرده به خانه می آورد، او تصور می کند که پدر در قالب ِ دیگری به خانه باز گشته است. تصویری که گونیلا گرلند ازانسان های پیرامونش به دست می آورد، نیز قابل تأمل است. در نگاه او هر آدم رنگی دارد. به عبارت دیگررنگ ها به آدم ها هویت ِ خارجی می دهند. بدون ِ رنگ بنفش عمه، عمه وجود ندارد.
تمپل گراندین زن( آمریکائی) مبتلا به اُتیسم ِ نیزدر کتاب خاطرات اش تصاویر جالبی از تعابیر و دریافت های خود به دست می دهد. اواز خط کش آموزگارش پای ِ تخته سیاه می نویسد که هربار خانم اموزگاربا خط کش به سوی شاگردان برمی گشت ، او تا حد مرگ می ترسید و تصور می کرد که خط کش، چوب بلند نوک تیزی است که خانم اموزگارهر آن به دورن ِ چشم های او فرو خواهد کرد.
بسیاری از مادران کودکان مبتلا به اُتیسم می نالند که فرزندانشان بازی کردن بلد نیستند. گاه این طوراست. کودک باید بازی کردن را بیاموزد، زیراکه بازی کردن امری خود به خودی نیست و از آن جائی که تقلید کردن فرض ِ اولیه ی آموختن ِ بازی هاست. اغلب ِ کودکان مبتلا به اُتیسم قادربه تقلید کردن نیستند، زیرا که تعبیر ِ آن ها از حالات و اعمال دیگران با سایر کودکان متفاوت است. این دیگرگونه یا متفاوت بودن را می توان در همه ی کارهای کودکان مبتلا به اُتیسم تعمیم داد. حال با تفاصیل ِ آمده برمی گردیم به کلاس درس و فضای ِ فیزیکی کلاس های درس.
چگونه می توان محیط آموزشی مناسب ِکودکان مبتلا به اُتیسم فراهم آورد؟
پاسخ به این پرسش را می توان تحت ِ سه عنوان ِ متفاوت توضیح داد:
- فعالیت های روزانه
- مرزبندی و کودک
- برنامه ریزی
ادامه دارد
رباب محب / استکهلم اول مارس دوهزاروهشت
سیندروم اسپرگر: معنا آن برای ما چیست
Asperger syndrome: what it means to us
سیندروم اسپرگر چیست؟
شما ممکن است تاکنون جزوه «انجمن سراسری درخودماندگی» (National Autistic Society) تحت عنوان سیندروم اسپرگر چیست؟ را مطالعه کرده باشید. ما که جزوه گروه محلی Contact در لندن هستیم پس از مطالعه این جزوه فکر کردیم که محتوای آن در بعضی موارد تجربه ما را بعنوان یک گروه بزرگسال منعکس نمی کند و لذا در این جزوه مایلیم توضیح دهیم که سیندروم اسپرگر چگونه بطور روزانه بر ما اثر می گذارد و چه چیزهایی برایمان مفید بودند.
ما در اینجا تجارب خودمان را تشریح کردیم، ولی البته هر کس که مبتلا به این سیندرم است یک فرد مستقلی است که از قابلیت های متفاوتی برخوردار است و با مشکلاتی در سطوح مختلف دست به گریبان است.
سیندروم اسپرگر یک ناتوانی است که در طیف اختلالات اوتیستی قرار دارد. این تشخیصی است که برای افرادی داده می شود که درانتهای "فوقانی" این طیف قرار دارند.
تشخیص های دیگری که در طیف اختلالات اوتیستی قرار دارند شامل اتوتیسم و «اتوتیسم با کارکرد بالا» (high functioning autism هستند. اغلب سیندروم اسپرگر و اتوتیسم با کارکرد بالا بطور مترادف استفاده می شوند. سیندروم اسپرگر بعنوان «اختلال رشدی گسترده» (pervasive developmental disorder – PDD) طبقه بندی شده است. این به این معناست که این اختلال بر همه عرصه های زندگی تاثیر می گذارد.
داستان جان
وقتی افراد برای بار اول جان را ملاقات می کنند، آنها ممکن است متوجه نشوند که او کسی است که از مشکلاتی رنج می برد. جان بسیار تلاش کرد که در مدرسه اش جا بیفتد، و از اینکه نتوانست در آنجا شرکت کند بسیار سرخورده شد. او را هیچوقت برای شرکت در تیم های مدرسه انتخاب نکردند، و وقتی در زمین بازی مدرسه وارد می شد نمی دانست چگونه هم بازی پیدا کند. ولی وضع او در ریاضییات و کامپیوتر بسیار عالی بود و متوجه شد که می تواند هم سن و سالان خودش را با حافظه عالی اش در بیاد آوردن جوک های زیاد سرگرم کند. در سن 18 سالگی تشخیص دادند که او از سیندروم اسپرگر رنج می برد. بعدا وضعیت کنش پریشی (dyspraxia) هم در او تشخیص داده شد و بعلاوه از افسردگی نیز رنج می برد.
همینطور که به سن بلوغ رشد کرد، علیرغم داشتن نمرات خوب در سطح متوسطه (GCSE) و دیپلم (A level) متوجه شد که برایش تحصیل در کالج دشوار است تا زمانی که برای او حمایت ویژه تامین شد. او همینطور متوجه شد که برایش کار پیدا کردن دشوار است تا زمانی که از حمایت ویژه برای یادگیری تکنیک های مصاحبه و سازمان دادن برنامه روزانه اش برخوردار شد. با دریافت این کمک ها او متوجه شد که فرصت های بیشتری در مقابل او قرار دارد. کارفرماهایش او را فردی سخت کوش و بسیار کاربر می دانند زیرا دقت او برای جزییات بالا است.
داستان جین
جین از دوستان زیادی در مدرسه برخوردار نبود، و متوجه شد که فهم بازی های سرگرم کننده زمین بازی برایش دشوار است. همکلاسانش برخی اوقات به او گفتند که وی فرد بی تربیتی است زیرا او درباره مسائلی که دیگران نظر نمی دادند و چیزی نمی گفتند نظرش را بیان می کرد. بعنوان یک فرد بالغ متوجه شد که برایش معاشرت غیررسمی کار دشواری است ولی از بازی شطرنج لذت می برد و با همسرش در یک کلوب شطرنج آشنا شد. همسر و فرزندانش متوجه شدند که او علاقه دارد یک روال معینی را حفظ کند و اگر چنین روالی یکدفعه برهم بخورد عصبانی می شود و از اینرو آنها هم زندگی خانوادگی اشان را مطابق با آنچه با او جور می آمد منطبق کردند.
او بعنوان یک حسابدار کاری پیدا کرد و در کارش هم خوب پیشرفت کرد تا زمانی که محلی که در آن کار می کرد دچار بازسازی شد و تعداد زیادی از کارمندان عوض شدند. پس از آن جین بطور روزافزونی مضطرب شد و به دکترش رجوع کرد. او جین را به یک روانشناس معرفی کرد که بالاخره تشخیص داد که وی از سیندروم اسپرگر رنج می برد.
افرادی که مبتلا به سیندرم اسپرگر هستند با چه مشکلاتی مواجه هستند؟
سیندرم اسپرگر یک وضعیت پزشکی نامحسوس است – نوعی وضعیت "نامرئی" و لذا وضعیتی که اغلب بدفهمیده می شود. از آنجا که وضعیت نامحسوسی است به سختی هم تشخیص داده می شود. اغلب به آن «اختلال سه وجهی» (‘triad impairment’) هم می گویند زیرا این وضعیت سه دشواری با هم بوجود می آورد:
دشواری در ایجاد روابط اجتماعی
دشواری در برقراری ارتباط
دشواری در داشتن تخیل
سیندروم اسپرگر اغلب به این معناست که فرد از علایق ویژه ای برخوردار می شود و از برهم خوردن روال زندگی اش مضطرب می شود.
در زیر تجارب ما در هر یک از این سه دشواری آمده است.
دشواری در ایجاد روابط اجتماعی
"من خیلی دوست دارم جشن برگزار کنم، ولی اصلا هیچ نمی دانم چگونه آن را برنامه ریزی کنم."
"برای من خیلی دشوارتر از دیگران است که با کسی دوست شوم."
" معاشرت با دیگران خصوصیتی نیست که بطور طبیعی بیاید – باید انجام آن را یاد بگیریم."
"ما برخی اوقات وضعیت و علائم را بد می فهیم."
"مثل این است که پشت یک دیوار نامرئی قرار داریم."
"مثل زنبوری هستیم که در شیشه مربا گیر کرده است."
"من نحوه برقراری رابطه با جنس مخالف را با دیدن فیلم یاد گرفتم. ولی می دانستم که این نوع تصور از چنین روابطی غیر واقعی است."
"من در گرفتن اشاراتی که افراد در روابط اجتماعی شان رد و بدل می کنند کند هستم و نمی دانم وقتی آنها را بدمی فهم چه باید بکنم."
"من از اینکه نمی توانم در معاشرت با دیگران شرکت کنم سرخورده ام."
"ما برخی اوقات برایمان دشوار است که سن و موقعیت کسی را با فقط دیدن او حدس بزنیم."
"برخی اوقات ما نمی دانیم چگونه یک محاوره با فرد دیگری را ادامه ههیم."
" بعضی اوقات برایمان ساده تر است که با کسانی که از کشورهای دیگر می آیند معاشرت کنیم."
دشواری در برقراری ارتباط
"برخی اوقات ما در فهمیدن حرف طرف مقابل کند هستیم."
"ما ممکن است در فهم اصطلاحات عامیانه مانند "دو دو تا چهارتا می شه" مشکل داشته باشیم."
"ما چیزهایی که گفته می شود را خیلی خشک می فهیم."
"برخی اوقات ما ممکن است بطور ممتد درباره چیزی صحبت کنیم بدون آنکه متوجه شویم که طرف مقابل علاقمند نیست."
"ما برایمان دشوار است که جایمان را با کسی عوض کنیم."
"برخی اوقات برای ما دشوار است که منظورمان را به کسی بفهمانیم."
"اگر کسی از سیندروم اسپرگر رنج ببرد برای او تعقیب یک محاوره مانند فهمیدن یک زبان خارجی است."
"برخی اوقات برای ما دشوار و حتی دردآور است که چشم توی چشم کسی بیاندازیم و دیگران ما را بدمی فهمند و فکر می کنند که ما یا نادرستکاریم و یا حیله گر."
دشواری در داشتن تخیل
"عرصه ای که در آن دشواری داریم تصور احساسات دیگران است."
"بعنوان کودک ما اغلب مشکل داشتیم که در سرگرمی هایی که باید در آن قدرت تخیل را بکار برد، شرکت کنیم و یا جوک هایی را بفهمیم که در آن باید قدرت تصور داشت تا موضوع را فهمید. این قابلیتی است که برخی از ما که مسن تر شدیم یاد گرفتیم."
"ما برایمان سخت است بفهیم که افراد دیگر چه چیزی ممکن است بدانند. از آن مشکل تر برای ما این است که حدس بزنیم دیگران ممکن است چه افکاری داشته باشند."
"برای ما فهم داستان و نمایش سخت است."
"برخی اوقات برای ما نشان دادن حساسیت نسبت به عواطف دیگران مشکل است."
" برای ما فهم ظرایف حسی و حالات صورت دیگران بسیار دشوار است – البته اگر کسی بطور محسوسی بخندد آن را متوجه می شویم ولی عواطف دیگری که با ظرافت بیشتری ابراز می شوند چیزی هستند که ما در فهم آنها دشواری داریم."
"باید بیاد داشته باشیم که این فقط کسانی که از سیندروم اسپرگر رنج می برند نیستند که برای برقراری ارتباط و یا ایجاد روابط اجتماعی تلاش می کنند. البته برای هر کسی ممکن است انجام این چیزها در شرایطی تا حدودی دشوار باشد ولی افراد مبتلا به سیندروم اسپرگر این مسائل برایشان حتی دشوارتر است بویژه وقتی که خود شرایط زندگی هم برای آنها عموما سخت است."
علائق ویژه
"ما ممکن است علائق ویژه ای داشته باشیم که زندگی مان را بیشتر از دیگران تحت شعاع قرار می دهند."
"برای من سخت است که از علائق ویژه ام حتی وقتی که خودم هم می خواهم دور شوم."
"برخی اوقات در ما علائق ویژه ای رشد می کنند و برایمان جالب می شود که روی این علائق کار کنیم و یا آنها را مطالعه کنیم."
"دیگران همیشه نسبت به علاقه من به پرچم های مختلف علاقه مند نیستند."
"من واقعا مجذوب نگاه کردن به تیرهای برق و نحوه ساختن آنها می شوم."
روال ها
"ما ممکن است برایمان دشوارتر از دیگران باشد تا با هر تغییری در روال کار و زندگی کنار بیاییم. این باعث می شود که برایمان رفتن به تعطیلات و یا شروع یک کار جدید مشکل باشد."
"اگر از پیش خبر داشته باشم برایم کنار آمدن با یک تغییر جدید مشکل نیست، ولی برای این کار باید از قبل خودم را آماده کنم و نه اینکه چنین تغییری یکدفعه برایم پیش بیاید."
علل
تئوری های مختلفی درباره علل سیندرم اسپرگر وجود دارد. بعنوان مثال شرایط محیطی، صدمه به مغز، دشواری و یا بیماری در موقع تولد بعنوان علل این سیندرم نام برده شده اند. ولی هیچکس کاملا علت آن را در این شرایط نمی داند. تحقیقات در این زمینه در جریان است ولی تصور این است که خصوصیات ژنتیک افراد تا حدود زیادی در این زمینه موثر هستند.
گستردگی
سیندروم اسپرگر محدود به یک گروه فرهنگی یا زبانی معین نیست. این سیندروم در بین زنان بیش از مردان است. ممکن است برای افراد فهم دشواری های اجتماعی که زنانی که سیندروم اسپرگر را تجربه می کنند سخت باشد.
"افرادی که مبتلا به سیندرم اسپرگر هستند بیش از دیگران از ناراحتی هایی رنج می برند که با این حالت همراه هستند مانند خوانش پریشی (dyslexia)، کنش پریشی (dyspraxia)، مشکلات گوارشی و روانی.
ما در چه چیزهایی وضع مان خوب است؟
برخورداری از سیندرم اسپرگر مایه نگرانی و اضطراب است، ولی ما در زمینه هایی از دیگران وضع مان بهتر است. بسیاری از ما تیزهوش هستیم و ضرب هوش مان بالا است. در زیر برخی از چیزهایی که افرادی که جزو گروه ما هستند در آنها وضع شان خوب است آمده است.
"من از حافظه بسیار عالی برای به یاد داشتن ارقام و فاکت برخوردار هستم – بعنوان مثال شماره پلاک ماشین ها و یا برنامه اتوبوس و قطار. من هیچوقت لازم نیست شماره تلفن کسی را یادداشت کنم. من همینطور از حافظه خوبی برای به یاد داشتن جوک ها، حکایات و حتی کل متن یک فیلم سینمایی برخوردارم."
"من به دقت جزییات مکالمه ای را که ده سال پیش داشتم به یاد می آورم. (این باعث اختلاف نظر می شود بویژه وقتی طرف مقابل اصلا به یاد نمی آورد که چیزی گفته باشد!)"
"من آدم بسیار منصفی هستم."
"من در یاد گرفتن برنامه های کامپیوتری وضع ام خوب است."
"من در یادگیری زبانهای خارجی وضع ام خوب است."
چه چیزی به ما کمک می کند؟
"دیگران باید وقت صرف کنند تا افرادی که به سیندرم اسپرگر مبتلا هستند را درک کنند."
"ما برای یادگیری به کمک احتیاج داریم – برای مثال در کالج یک مددکار اجتماعی به من یاد داد که چگونه کارهای معینی را انجام دهم."
"ما برای یادگیری به تمرین احتیاج داریم."
"ما برای انجام کارهای خانه و همینطور اینکه چگونه احساسات و دوستی مان را ابراز کنیم به حمایت احتیاج داریم."
"دیگران می توانند با وضوح صحبت کردن به ما در برقراری ارتباط کمک کنند – مثلا با توضیح روشن کارهایی که باید صورت بگیرد به نحوی که ما آنها را خوب درک کنیم، و همینطور با کمک کردن به ما در انجام این کارها."
"ما برای اینکه اشتغال پیدا کنیم به کمک احتیاج داریم. کمک در یافتن شغل و همینطور در حین کار افق هایی را در زندگی من باز کرده است."
"ما وقتی که کار شخصی هم انجام می دهیم به حمایت احتیاج داریم."
"دیگران باید مسائل را با وضوح به ما توضیح دهند و از گفتن کنایه اجتناب کنند. دیگران باید سعی کنند بدون تناقض حرف بزنند و چیزهایی که به ما گفتند را به یاد داشته باشند."
" اگر دیگران رفتار ما را بپذیرند و نسبت به آن اغماض داشته باشند حتی اگر در مواقعی قدری عجیب به نظر برسد، به ما کمک می کند."
"اگر دیگران متوجه باشند که ما خودمان سر صحبت را با کسی باز نمی کنیم ولی با توجه به توان و امکان مان اگر به ما کمک شود در چنین معاشرتی شرکت خواهیم کرد، به ما کمک می کند."
"لازم است به ما به روشنی قواعد معاشرت گفته شود. ما لازم است بدانیم که در شرایط اجتماعی چه کاری را باید انجام داد و یا انجام نداد."
" اگر به نحوه صمیمی و روشن با ما برخورد کنید، به ما کمک می کند."
"لطفا بر کیفیات و قابلیت های خوب ما تمرکز کنید."
لیست خواندنی های که توصیه می شوند
Tony Attwood Asperger’s Syndrome a guide for parents and professionals Jessica Kingsley Publishers 1998*
Gunilla Gerland A Real Person: life on the outside Souvenir Press 2003*
Temple Grandin Thinking in Pictures Vintage Books 1996*
Temple Grandin and Margaret Scariano Emergence Labelled Autistic Warner Books 1986*
Martine Ives What is Asperger Syndrome and how will it affect me? The National Autistic Society 2001*
Luke Jackson Freaks, Geeks and Asperger Syndrome Jessica Kingsley Publishers 2002*
Wendy Lawson Life Behind Glass Jessica Kingsley Publishers 2000*
Clare Sainsbury Martian in the Playground Lucky Duck Publishing Ltd 2000*
Gisela and Christopher Slater-Walker An Asperger Marriage Jessica Kingsley Publishers 2002*
DigbyTantam and Sue Prestwood A Mind of One’s Own The National Autistic Society 1999*
Donna Williams Nobody Nowhere Jessica Kingsley Publishers 1992*
درخودماندگی (اوتیسم) چیست؟
What is autism?
هر چند که اوتیسم برای اولین بار در سال 1943 تشخیص داده شده است ولی هنوز نیز یک ناتوانی نسبتا ناشناخته است. با این وجود تخمین زده می شود که اختلالات طیف اوتیستی بر زندگی بیش از پانصد هزار خانواده در بریتانیا تاثیر گذاشته اند.
کسانی که به اوتیسم مبتلا هستند مانند کسانی که فلج مغزی دارند (cerebral palsy) از ناتوانی جسمی رنج نمی برند؛ آنها احتیاج به صندلی چرخدار ندارند و در ظاهر مانند هر فرد دیگری که چنین معلولیتی ندارد به نظر می رسند. با توجه به این طبیعت نامرئی این معلولیت آگاهی و درک این وضعیت کار دشوارتری است.
"از آنجا که یک کودک اوتیست در ظاهر مانند کودکان دیگر است بقیه فکر می کنند که رفتار متفاوت او به این علت است که او بچه شیطانی است و یا اولیای وی نمی توانند کنترل اش کنند. افراد غریبه معمولا این ملاحظه را درباره چنین کودکی ابراز می کنند."
کسی که از یک کودک اوتیستی نگهداری می کند
اوتیسم چیست؟
اوتیسم یک معلولیت رشدی دائمی است که بر نحوه ای که یک نفر با افراد پیرامون خود ارتباط می گیرد یا با آنها وارد رابطه می شود، تاثیر می گذارد. کودکان و بزرگسالانی که اوتیست هستند برای ایجاد یک رابطه قابل فهم با دیگران مشکل دارند. توانایی آنها برای ایجاد دوستی معمولا به اندازه قابلیت آنها برای فهم ابرازات عاطفی دیگران محدود است.
کسانی که مبتلا به اوتیسم هستند اغلب از ناتوانی های دیگری هم رنج می برند که مربوط به یادگیری است و به همراه اوتیسم در فرد پیدا می شوند ولی هر فردی با چنین شرایطی در سطح معینی در فهم جهان پیرامون خود دشواری دارد.
علاوه بر این وضعیت، شکل دیگری از اوتیسم وجود دارد که به آن سیندروم اسپرگر می گویند و اغلب درباره کسانی گفته می شود که کارکرد این معلولیت در آنها در سطح بالای طیف اوتیسم قرار دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره به «جزوه سیندروم اسپرگر چیست؟» رجوع کنید.
"واقعیت برای یک فرد اوتیست یک مجموعه شرایط مغشوش و بهم ریخته از وقایع، افراد، محلات، اصوات و تصاویر است. برای چنین فردی به نظر نمی رسد که مرز، مفهوم یا نظم روشنی برای چیزی وجود داشته باشد. بخش قابل ملاحظه ای از زندگی من صرف این می شود که سعی کنم الگویی که پشت هر چیز است را دریابم."
یک فرد اوتیست
خصوصیات اوتیسم چه هستند؟
افرادی که مبتلا به اوتیسم هستند اغلب در سه زمینه با مشکل مواجه هستند؛ این مشکلات موسوم به «اختلال سه وجهی» (‘triad impairment’) هستند.
مراوده اجتماعی (دشواری در ایجاد روابط اجتماعی، بعنوان مثال منزوی از دیگران و یا بی تفاوت نسبت به آنان بودند).
ارتباط اجتماعی (دشواری در ابجاد ارتباط لفظی و غیر لفظی، بعنوان مثال اینکه بطور کامل مفهوم حرکات و اشارات، حالات صورت و لحن صحبت دیگران را نفهمیدن).
تخیل (دشواری در یادگیری بازی هایی که چند نفر در آنها درگیر هستند و یا باید از قدرت تخیل برای فهم آنها استفاده کرد، بعنوان مثال محدودیت در فعالیت هایی که به قدرت تخیل فرد مربوط می شوند، یا اینکه احتمالا آنها را فقط بطور خشک و مکرر تقلید کردند).
علاوه بر این اختلال سه وجهی، رفتار تکراری و مقاومت در مقابل تغییر روال کار و زندگی نیز جزو خصوصیات فرد اوتیستی است.
چه چیزی عامل اوتیسم است؟
علت یا علائم دقیق اوتیسم هنوز ناشناخته هستند ولی تحقیقات نشان داده است که عوامل ژنتیک در این باره مهم هستند. همینطور تحقیقات نشان داده است که اوتیسم به یک رشته شرایطی مربوط است که بر رشد مغز تاثیر می گذارند و در قبل، حین و یا در فاصله کوتاهی بعد از تولد رخ می دهند.
تشخیص
هر چه زودتر اوتیسم در فرد تشخیص داده شود به همان اندازه شانس اینکه آن فرد کمک و حمایت مناسب را دریافت کند بیشتر خواهد شد.
آیا به افراد اوتیستی می توان کمک کرد؟
آموزش و پرورش ویژه و یا حمایت با برنامه واقعا می تواند در زندگی فردی که اوتیست است تاثیر بگذارد و به او کمک کند تا توانایی های خود را به حداکثر ممکن رشد داه و بیشترین قابلیت های دوره بلوغ خود را بدست آورند.
«انجمن سراسری درخودماندگی» (National Autistic Society)
«انجمن سراسری درخودماندگی» که در سال 1962 تاسیس شده است اکنون به مهمترین نهاد بریتانیا برای کمک به افراد اوتیست و کسانی که از آنها مراقبت می کنند تبدیل شده، بانی ابتکارات ملی و بین المللی در این زمینه است و تریبون مهمی برای انعکاس خواست آنهاست. این نهاد در عرصه های مختلفی کار می کند تا افراد اوتیستی بتوانند تا آنجا که مقدور است زندگی مستقلی داشته باشند.
امروزه «انجمن سراسری درخودماندگی»:
مراکز آموزشی و کمک به بزرگسالان دایر کرده است
به شهرداری های محلی برای تامین مراکز ویژه خودشان در این زمینه کمک می کند
یک رشته کتابها و جزوات منتشر می کند
از کتابخانه ای برخوردار است که اولیاء و محققان می تواند با گرفتن وقت قبلی از آن استفاده کنند
یک خط تلفنی برای کمک به اولیایی که فرزندان اوتیستی دارند، کسانی که از آنها نگهداری می کنند و افرادی که به اشکال مختلف اوتیسم مبتلا هستند، برقرار کرده است
کنفرانس ها و برنامه های تعلیماتی سازمان می دهد
فعالیت داوطلبان را در سطح کشوری هماهنگ می کند به نحوی که اولیاء بتواند با یکدیگر وارد روابط دوستانه شوند
معاینات ویژه و خدمات ارزیابی عرضه می کند
تحقیق درباره علل اوتیسم را تشویق می کند
از گروه های محلی و خانواده ها در سراسر کشور حمایت می کند
آگاهی در این باره را ارتقاء داده و به درک بهتر از اوتیسم کمک می کند
با افراد متخصص و نهادهایی که در زمینه اوتیسم کار می کنند مشاوره می کند
برای تایید کیفیت برنامه های آموزشی و خدمات نگهداری ویژه اوتیسم استوارنامه صادر می کند
نهاد Prospects را دایر کرده است که به بزرگسالانی که به اختلال اوتیستی مبتلا هستند و دنبال اشتغال می گردند کمک می کند.
(NAS) The National Autistic Society
درخودماندگی (اوتیسم) چیست؟
What is autism?
هر چند که اوتیسم برای اولین بار در سال 1943 تشخیص داده شده است ولی هنوز نیز یک ناتوانی نسبتا ناشناخته است. با این وجود تخمین زده می شود که اختلالات طیف اوتیستی بر زندگی بیش از پانصد هزار خانواده در بریتانیا تاثیر گذاشته اند.
کسانی که به اوتیسم مبتلا هستند مانند کسانی که فلج مغزی دارند (cerebral palsy) از ناتوانی جسمی رنج نمی برند؛ آنها احتیاج به صندلی چرخدار ندارند و در ظاهر مانند هر فرد دیگری که چنین معلولیتی ندارد به نظر می رسند. با توجه به این طبیعت نامرئی این معلولیت آگاهی و درک این وضعیت کار دشوارتری است.
"از آنجا که یک کودک اوتیست در ظاهر مانند کودکان دیگر است بقیه فکر می کنند که رفتار متفاوت او به این علت است که او بچه شیطانی است و یا اولیای وی نمی توانند کنترل اش کنند. افراد غریبه معمولا این ملاحظه را درباره چنین کودکی ابراز می کنند."
کسی که از یک کودک اوتیستی نگهداری می کند
اوتیسم چیست؟
اوتیسم یک معلولیت رشدی دائمی است که بر نحوه ای که یک نفر با افراد پیرامون خود ارتباط می گیرد یا با آنها وارد رابطه می شود، تاثیر می گذارد. کودکان و بزرگسالانی که اوتیست هستند برای ایجاد یک رابطه قابل فهم با دیگران مشکل دارند. توانایی آنها برای ایجاد دوستی معمولا به اندازه قابلیت آنها برای فهم ابرازات عاطفی دیگران محدود است.
کسانی که مبتلا به اوتیسم هستند اغلب از ناتوانی های دیگری هم رنج می برند که مربوط به یادگیری است و به همراه اوتیسم در فرد پیدا می شوند ولی هر فردی با چنین شرایطی در سطح معینی در فهم جهان پیرامون خود دشواری دارد.
علاوه بر این وضعیت، شکل دیگری از اوتیسم وجود دارد که به آن سیندروم اسپرگر می گویند و اغلب درباره کسانی گفته می شود که کارکرد این معلولیت در آنها در سطح بالای طیف اوتیسم قرار دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره به «جزوه سیندروم اسپرگر چیست؟» رجوع کنید.
"واقعیت برای یک فرد اوتیست یک مجموعه شرایط مغشوش و بهم ریخته از وقایع، افراد، محلات، اصوات و تصاویر است. برای چنین فردی به نظر نمی رسد که مرز، مفهوم یا نظم روشنی برای چیزی وجود داشته باشد. بخش قابل ملاحظه ای از زندگی من صرف این می شود که سعی کنم الگویی که پشت هر چیز است را دریابم."
یک فرد اوتیست
خصوصیات اوتیسم چه هستند؟
افرادی که مبتلا به اوتیسم هستند اغلب در سه زمینه با مشکل مواجه هستند؛ این مشکلات موسوم به «اختلال سه وجهی» (‘triad impairment’) هستند.
مراوده اجتماعی (دشواری در ایجاد روابط اجتماعی، بعنوان مثال منزوی از دیگران و یا بی تفاوت نسبت به آنان بودند).
ارتباط اجتماعی (دشواری در ابجاد ارتباط لفظی و غیر لفظی، بعنوان مثال اینکه بطور کامل مفهوم حرکات و اشارات، حالات صورت و لحن صحبت دیگران را نفهمیدن).
تخیل (دشواری در یادگیری بازی هایی که چند نفر در آنها درگیر هستند و یا باید از قدرت تخیل برای فهم آنها استفاده کرد، بعنوان مثال محدودیت در فعالیت هایی که به قدرت تخیل فرد مربوط می شوند، یا اینکه احتمالا آنها را فقط بطور خشک و مکرر تقلید کردند).
علاوه بر این اختلال سه وجهی، رفتار تکراری و مقاومت در مقابل تغییر روال کار و زندگی نیز جزو خصوصیات فرد اوتیستی است.
چه چیزی عامل اوتیسم است؟
علت یا علائم دقیق اوتیسم هنوز ناشناخته هستند ولی تحقیقات نشان داده است که عوامل ژنتیک در این باره مهم هستند. همینطور تحقیقات نشان داده است که اوتیسم به یک رشته شرایطی مربوط است که بر رشد مغز تاثیر می گذارند و در قبل، حین و یا در فاصله کوتاهی بعد از تولد رخ می دهند.
تشخیص
هر چه زودتر اوتیسم در فرد تشخیص داده شود به همان اندازه شانس اینکه آن فرد کمک و حمایت مناسب را دریافت کند بیشتر خواهد شد.
آیا به افراد اوتیستی می توان کمک کرد؟
آموزش و پرورش ویژه و یا حمایت با برنامه واقعا می تواند در زندگی فردی که اوتیست است تاثیر بگذارد و به او کمک کند تا توانایی های خود را به حداکثر ممکن رشد داه و بیشترین قابلیت های دوره بلوغ خود را بدست آورند.
«انجمن سراسری درخودماندگی» (National Autistic Society)
«انجمن سراسری درخودماندگی» که در سال 1962 تاسیس شده است اکنون به مهمترین نهاد بریتانیا برای کمک به افراد اوتیست و کسانی که از آنها مراقبت می کنند تبدیل شده، بانی ابتکارات ملی و بین المللی در این زمینه است و تریبون مهمی برای انعکاس خواست آنهاست. این نهاد در عرصه های مختلفی کار می کند تا افراد اوتیستی بتوانند تا آنجا که مقدور است زندگی مستقلی داشته باشند.
امروزه «انجمن سراسری درخودماندگی»:
مراکز آموزشی و کمک به بزرگسالان دایر کرده است
به شهرداری های محلی برای تامین مراکز ویژه خودشان در این زمینه کمک می کند
یک رشته کتابها و جزوات منتشر می کند
از کتابخانه ای برخوردار است که اولیاء و محققان می تواند با گرفتن وقت قبلی از آن استفاده کنند
یک خط تلفنی برای کمک به اولیایی که فرزندان اوتیستی دارند، کسانی که از آنها نگهداری می کنند و افرادی که به اشکال مختلف اوتیسم مبتلا هستند، برقرار کرده است
کنفرانس ها و برنامه های تعلیماتی سازمان می دهد
فعالیت داوطلبان را در سطح کشوری هماهنگ می کند به نحوی که اولیاء بتواند با یکدیگر وارد روابط دوستانه شوند
معاینات ویژه و خدمات ارزیابی عرضه می کند
تحقیق درباره علل اوتیسم را تشویق می کند
از گروه های محلی و خانواده ها در سراسر کشور حمایت می کند
آگاهی در این باره را ارتقاء داده و به درک بهتر از اوتیسم کمک می کند
با افراد متخصص و نهادهایی که در زمینه اوتیسم کار می کنند مشاوره می کند
برای تایید کیفیت برنامه های آموزشی و خدمات نگهداری ویژه اوتیسم استوارنامه صادر می کند
نهاد Prospects را دایر کرده است که به بزرگسالانی که به اختلال اوتیستی مبتلا هستند و دنبال اشتغال می گردند کمک می کند.
(NAS) The National Autistic Society
دانش آموزان و کودکان مبتلا به اتیسم
مقدمه: اتیسم: بیماری فرار احساس
نگاه پر مهرش را به او دوخته تا مهروزی و محبتش را نشان دهد، گرم و صمیمی به او مینگرد تا بگوید چقدر دوستش دارد، به خانه برمیگردد با شور و شوق حضورش را به او نشان میدهد تا خوشحالش کند. اما پاسخ اینها نگاهی سرد و بیتفاوت است که هیچ نویدی از عشق نمیدهد. تلاش مادر بیفایده است. او اصلا بیقرار آمدن و رفتن، حضور یا عدم حضور مادر نیست که بخواهد با دیدنش شاد شود و از رفتنش بیقرار، و همین است که مادر را نگرانتر میکند. به لبخند مادر پاسخ نمیدهد، نه اینکه نخواهد پاسخ دهد و از چیزی ناراحت باشد که بخواهد ناراحتیاش را با بیتفاوتی نشان دهد برای او هیجان دیدن دوستی دیرین و آشنایی نزدیک هیچ معنایی ندارد و در واقع معنای این واژهها را نمیشناسد ( و یاشاید نمی تواند احساسات خود را آن طور که هست بنمایاند.گویا) برای او نه دوستی معنی و مفهومی دارد، نه عشق، نه مهر، نه آشنا، نه غریبه و نه لبخند. این حال و روز کودک مبتلا به "اوتیسم" یا کودک "اوتیستیک" است. (میردریکوند ،1385)
اُتیسم چیست؟
اُتیسم اختلال رشد ذهنی پیچیده ای می باشد که معمولا در 3 سال اول زندگی شخص ممکن است بروز کند . به نظر می رسد که یک اختلال در سیستم عصبی که باعث عدم عملکرد صحیح مغز می شود در ایجاد این بیماری مؤثر می باشد . این اختلال در بیماران اُتیستیک باعث می شود که مغز نتواند در زمینه رفتارهای اجتماعی و مهارتهای ارتباطی به درستی عمل کند . کودکان و بزرگسالان اُتیستیک در زمینه ارتباط کلامی و غیر کلامی ، رفتارهای اجتماعی ، فعالیتهای سرگرم کننده و بازی دارای مشکل می باشند . اُتیسم یکی از پنج بیماریی می باشد که در مجموع به آنها “ اختلالات نافذ رشد“ یا به اختصار “پی دی دی “ می گویند .
در بیماری های طیف پی دی دی ، اُتیسم بیشترین تعداد را دارا می باشد که تقریبا بین 2 تا 6 کودک از هر 1000 کودک به آن دچار می شوند ( به نقل از مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها در آمریکا سال 2001 ) . این بدین معنا است که در کشوری مانند ایران با جمعیت حدود 70 میلیون نفر احتمال می رود حدود 280 هزار بیمار اُتیستیک وجود داشته باشند و فراموش نکنید که این تعداد هر روز در حال رشد می باشد . طبق مطالعات انجام شده توسط وزارت آموزش و سایر سازمان های دولتی آمریکا ، اُتیسم در این کشور با نرخ رشدی برابر با 10 تا 17 درصد در حال ازدیاد است . در سایر کشورها نیز مانند کشور ما این بیماری در حال رشد نگران کننده ای است که متأسفانه حرکت جدی از طرف سازمانهای مسئول در جهت شناساندن این بیماری به جامعه و موارد لازم انجام نشده است . (جعفر نزاد ،1385)
اُتیسم در سراسر دنیا دیده می شود و فقط در پسران سه برابر بیشتر از دخترها مشاهده شده است .اما اغلب میزان ابتلا در دختران شدیدتر از پسران بوده و معدل نمره های آنان در آزمون های هوشی پایین تر است.(پورافکاری ، 1376) به عبارت دیگر نژاد ، مکان زندگی ، میزان سواد ، وضعیت مالی ، نوع اعتقاد ، شیوه زندگی، و ... هیچکدام تأ ثیری در شانس بروز اُتیسم ندارند.
از زمانی که آگاهی عمومی در باره این اختلال شروع به افزایش کرد ( برای اولین بار دکتر لئو کانر در سال 1943 این بیماری را به صورت علمی توضیح داد ) ، بیشتر افراد حتی بعضی ازمتخصصین پزشکی و آموزشی هنوز درک درستی از نحوه تأ ثیر گذاری این اختلال بر افراد ندارند و از چگونگی برخورد و درمان این افراد دانش کافی ندارند . به عبارت ساده تری میتوان گفت در میان این بیماران می توان افرادی را مشاهده کرد که تماس چشمی ، رفتار خوب اجتماعی و بعضی از فاکتورهائی را که در کودکان اُتیستیک مشاهده نمی شود ، داشته باشند ولی در عین حال در سایر فاکتورها با کودکان سالم فرق داشته باشند . به همین دلیل تشخیص و تعیین روش درمان و نیز بررسی پیشرفت و مشخص کردن مراحل درمان نیازمند افراد متخصص با دانش کافی می باشد.
قبل از سال 1970، اکثر کودکان اوتیستیک قبل از رسیدن به نوجوانی در موسسات نگهداری می شدند.نوعا، والدین و معلمان قادر به سازگاری با رفتار بسیار مخرب کودکان و کمبود های یادگیری عمیق آنها نبودند.بنابراین، کودکان از کلاس درس مکررا اخراج می شدندو یا اینکه هرگز پذیرفته نمی شدند. با تصویب قانون فدرال در سال 1972 آموزش عمومی برای کودکان اوتیستیک و دیگر کودکان عقب مانده ذهنی وضع و کلاسهایی برای کودکان اوتیستیک ایجاد شد. (نایینیان و همکاران،1378)
اُتیسم را می توان یک بیماری با طیف گسترده معرفی کرد . این بیماری میتواند نشانه های فراوانی داشته باشد که توسط این نشانه ها اُتیسم را می توان از درجات خفیف تا شدید درجه بندی کرد . اگرچه اُتیسم رامی توان توسط یک سری از رفتارها تشخیص داد ولی افراد اُتیستیک می توانند ترکیبی از این رفتارها را داشته باشند و الزاماً نباید رفتارهای اختلالی تعیین شده را به صورت یکجا از خود نشان بدهند . ممکن است دو کودک که یک تشخیص برای آنها داده شده است ، از نظر رفتاری با هم تفاوت نشان بدهند واز نظر مهارت ها نیز با هم تفاوت داشته باشند .ممکن است والدین کلمات متفاوتی را در رابطه با بیماری این کودکان بشنوند مانند شبه اُتیسم ، متمایل به اُتیسم ، طیف اُتیسم ،اُتیسم با عملکرد بالا و پائین ، با توانائی بالا و پائین .
اختلال سه وجهی:
افرادی که مبتلا به اوتیسم هستند اغلب در سه زمینه با مشکل مواجه هستند؛ این مشکلات موسوم به «اختلال سه وجهی» (triad impairment) هستند:
* مراوده اجتماعی (دشواری در ایجاد روابط اجتماعی، بعنوان مثال منزوی از دیگران و یا بی تفاوت نسبت به آنان بودند).
* ارتباط اجتماعی (دشواری در ابجاد ارتباط لفظی و غیر لفظی، بعنوان مثال اینکه بطور کامل مفهوم حرکات و اشارات، حالات صورت و لحن صحبت دیگران را نفهمیدن).
* تخیل (دشواری در یادگیری بازی هایی که چند نفر در آنها درگیر هستند و یا باید از قدرت تخیل برای فهم آنها استفاده کرد، بعنوان مثال محدودیت در فعالیت هایی که به قدرت تخیل فرد مربوط می شوند، یا اینکه احتمالا آنها را فقط بطور خشک و مکرر تقلید کردند).
هنوز در این مورد که کدامیک از عوارض مثلث را باید اساسی فرض کرد، اختلاف نظر قابل ملاحظه ای وجود دارد. بسیاری از صاحب نظران می گویند از چندلحاظ کمبودهای معاشرت اجتماعی و ارتباطی از نظر مفهومی عواملی تفکیک نشدنی هستند.(بردیده،1381)
علاوه بر این اختلال سه وجهی، رفتار تکراری و مقاومت در مقابل تغییر روال کار و زندگی نیز جزو خصوصیات فرد اوتیستی است. مهارتهای ارتباطی نیز ( هم کلامی و هم نوشتاری ) مشکل مهمی در کودکان اُتیستیک می باشد . آنها نمی دانند که ارتباط چگونه برقرار شده و چه اهمیتی دارد همچنین این کودکان اغلب در شروع ارتباط و برقراری ارتباط دو طرفه مشکل دارند . بسیاری نیز مشکلات گفتاری دارند و ممکن است هیچگاه در طول زندگی خود صحبت نکنند و یا اینکه دیر شروع به صحبت کردن بکنند. بعضی از این کودکان هم ممکن است از مهارت کلامی به نحو نادرست استفاده بکنند مثلاً هر کلمه و یا جمله ای که به آنها گفته می شود را تکرار می کنند ( تکرار طوطیوار ) و یا اینکه فقط از کلمات تک برای ارتباط استفاده می کنند . البته باید یادآور شد که مشکلات ارتباطی می توانند باعث بروز ناهنجاریهای رفتاری شوند. مثلاً کودکی که قادر نیست نیاز خود را بیان کند ممکن است شروع به فریاد کشیدن و یا خودآزاری کند .
آیا کودک اُتیستیک درمان می شود؟
برای والدین دانستن این مطلب که کودک آنها اُتیسم می باشد تجربه تلخ و دردناکی است . برای بسیاری از خانواده ها ممکن است این تشخیص بسیار تکان دهنده و غیره منتظره باشد ، بعضی از والدین هم ممکن است ماه ها و یا سالها به دنبال این باشند که با انجام آزمایشات دقیق تر عدم وجود اُتیسم را در کودک خود ثابت کنند .به هر حال والدین کودکانی که به تازگی متوجه این حقیقت شده باشند سئوالهای بدون جواب بسیاری در پیش روی خود می بینند .در دهه های گذشته معمولا این کودکان را در مراکز نگهداری کودکان معلول ذهنی قرار می دادند . متخصصین اطلاعات کمی در مورد این بیماری و راه های در مان آن داشتند و همچنین خدمات اجتماعی کمی برای این بیماران وجود داشت .امروزه اگر چه هنوز محققین و متخصصین در حال تحقیق بر روی علل و درمان این بیماری می باشند ولی نسبت به سالهای گذشته پیشرفت چشمگیری را مشاهده می کنیم .به این ترتیب آینده روشنتری را می توانیم برای این کودکان انتظار داشته باشیم . هم اکنون در بسیاری از کشورها خدمات اجتماعی مناسبی برای این افراد و والدین آنها تدارک دیده شده است و روشها ، داروها و مراکز قابل توجهی برای کمک به بیماران اُتیستیک فراهم شده است . (جعفر نژاد،1385)
روشهای درمانی و تربیتی :
در حالی که هنوز درمان مشخصی برای اُتیسم پیدا نشده است ولی روشهای درمانی مناسبی وجود دارند که با آنها می توان به این کودکان کمک کرد تا از توانائی های بیشتری بهره مند شده و حتی نمونه هائی نیز از بهبود کامل دیده شده است . این روشهای درمانی علاوه بر اینکه کمک می کنند تا رفتارهای اختلالی کودک کم شوند ، همچنین کار های استقلالی را نیز به کودک می آموزند تا کودک بتواند به طور مستقل نیازهای خود را برآورده وبه تدریج به یک زندگی عادی برسد . از آنجائی که رفتارها و اختلالات در کودکان اُتیستیک بسیار متفاوت و متغیر است ، تا کنون چندین برنامه درمانی برای آنها مد نظر قرار گرفته است که هر کدام موفقیتهائی نیز به دنبال داشته اند . در درمان کودکان اُتیستیک باید حتما این مورد در نظر گرفته شود که روش درمان برای هر کودک باید متناسب با توانائی ها و شدت اختلالات او برنامه ریزی شود .
از آنجائی که هیچ کودک اُتیستیک مانند کودک اُتیستیک دیگر نیست ، برنامه درمانی مناسب برای یک کودک نیز ممکن است برای کودک دیگر مؤثر نباشد . همین امر باعث شده است که کار ارزیابی و ارائه برنامه های درمانی مشکل تر باشد . یکی از محققین و متخصصین اُتیسم بیان می کند که بهتر است هر کدام از مشکلات فرد اُتیستیک را به عنوان یک بیماری فرض کرده و در انتخاب برنامه سعی شود که راه حل های این مشکلات در برنامه گنجانده شوند . می توان لیستی از کارهائی را که کودک می تواند و نمی تواند انجام دهد تهیه کرده و در انتخاب برنامه دقت کرد که آیا برنامه مورد نظر جوابگوی این موارد می باشد یا نه .
انجمن اُتیسم آمریکا آیا برنامه درمانی به کودک صدمه ای خواهد زد ؟ در صورت شکست برنامه درمانی چه تأثیراتی منفی بر کودک و خانواده وارد خواهد شد ؟ آیا این برنامه درمانی از نظر علمی بررسی و تأیید شده است ؟ آیا روشهای ارزیابی مشخصی در این برنامه گنجانیده شده است؟ این برنامه در مورد سایر کودکان چه مقدار موفقیّت داشته است ؟چه تعداد از کودکانی که با این برنامه تحت درمان قرار گرفته اند توانسته اند به مدارس عادی بروند و چه تعداد نتوانسته اند؟آیا درمانگران تعیین شده تجربه و علم کافی برای کار با کودکان اُتیستیک را دارند ؟ فعالیت ها و تمرینات چگونه برنامه ریزی شده اند ؟ کودک در این برنامه چه مقدار مورد توجه قرار گرفته است ؟ پیشرفت کودک به چه نحوی اندازه گیری خواهد شد ؟ آیا رفتار و پیشرفت کودک به دقت مورد بررسی و ثبت قرار خواهد گرفت ؟ آیا کودک به درستی مورد تشویق و تحریک قرار خواهد گرفت؟ آیا محیط اختصاص یافته برای محل تمرینات به درستی از چیزهائی که ذهن کودک را پریشان می کند خالی شده است ؟ آیا برنامه درمانی به نحوی است که امکان ادامه آن در خانه باشد ؟ هزینه برنامه ، زمان آن ومحل آن در حدّ و توان والدین می باشد؟چند معیار را ارائه داده است که می توان با استفاده از آنها مؤثر بودن یک برنامه درمانی را تشخیص داد :
باید توجه داشت که مهمتر از عنوان بیماری ، پرداختن به درمان آن است و این کودکان با درمان مناسب و به موقع می توانند مطالب را بیاموزند ، رفتارهای درست را از خود نشان داده و در آینده مانند افراد عادی زندگی کنند . اما بدست آوردن این اهداف مستلزم درمان به موقع و درست، تحمل مشکلات و سختی های مربوط به این درمان است.
آموزش و پرورش ویژه و یا حمایت با برنامه واقعا می تواند در زندگی فردی که اوتیست است تاثیر بگذارد و به او کمک کند تا توانایی های خود را به حداکثر ممکن رشد داه و بیشترین قابلیت های دوره بلوغ خود را بدست آورند.
روشهای فراوانی برای بهبود مشکلات اجتماعی،کلامی،حواس ، و رفتارهای اختلالی تهیه شده است .برخی از این روشها عبارتند از : اِی بی ِای ، آموزش جزء به جزء ، فِلور تایم ، داستانهای اجتماعی ، و بهبود مجموعه حواس پنجگانه .
روش اِی بی اِی: Applied Behavior Analysis
تا قبل از طرح پژوهشی لواس در آمریکا فعالیت عمده و جدی برای درمان درخودماندگی صورت نگرفته بود و بسیاری بر این باور بودند که باید این کودکان را به حال خود رها کرد. اما طرح پژوهشی لوواس نشان داد که با ساعتهای کار زیاد و آموزش ویژه میتوان 47 درصد کودکان درخودمانده را قادر به کسب آگاهی و تحصیلات عادی گرداند و 40 درصد را نیز به حدی کاهش علامت داد که به سطح کودکان کم توان ذهنی خفیف برسند،باور قبلی را متحول کرده و اکنون در سراسر دنیا کودکان در خود مانده را تحت آموزش ویژه قرار می دهند. (همت ، 1382) و بسیاری از روشهای درمانی کودکان اُتیستیک بر پایه اصول این روش تهیه شده اند. اصل مهم این روش این است که رفتارهائی که مورد تشویق قرار بگیرند احتمال تکرار و افزایش خواهند داشت و رفتارهائی که مورد توجه قرار نگیرند احتمال حذف شدن آنها وجود دارد .اگر چه اِی بی اِی یک تئوری می باشد ولی بسیاری از مردم از این اصطلاح برای روشهائی که با این اصل کار می کنند استفاده می کنند . دو روش مهمی که بر پایه این اصل وجود دارند روش آموزش جزء به جزء و لوواس می باشند .
در روش آموزش جزء به جزء و روش لوواس هر تمرینی که به کودک داده می شود شامل یک دستور به کودک ، یک عمل از طرف کودک و یک عکس العمل از طرف درمانگر می باشد .این روش علاوه بر تصحیح رفتارهای کودک شامل آموزش مهارتهای جدید نیز از قبیل مهارتهای اولیه مانند خوابیدن و لباس پوشیدن تا مهارتهای پیشرفته مانند برخوردهای صحیح اجتماعی می باشد . این روش ، روشی بسیار دقیق و کامل است .در این روش معمولاً کودک بین 30 تا 40 ساعت در هفته به صورت انفرادی با درمانگر دوره دیده کار می کند . هر کار و مهارت جدید به اجزاء کوچکتری تقسیم می شود . هرگاه کار خواسته شده ازکودک به درستی انجام شود ، کودک مورد تشویق قرار می گیرد تا در کودک انگیزه تکرار آن و فرمانبری بیشتر شود . این روش با مخالفت هائی نیز روبرو شده است . برخی از متخصصین معتقدند که این روش به احساسات کودک لطمه می زند و مدت زمان آموزش آن در طول هفته تأثیرات ناخوشایندی بر خانواده میگذارد. به هر حال آمار و ارقام و تجربه نشان داده است که تکنیکهای اِی بی اِی نتایج مثبت و با ثباتی بر روی کودکان اُتیستیک داشته است .)جعفر نژاد،1385)
TEACCH
این روش اولین روشی بود که در آمریکا برای کودکان اُتیستیک به کار گرفته شد . نام این روش مخفف عبارت ”درمان و آموزش کودکان اُتیستیک و ناتوانی های ارتباطی مرتبط با این بیماری “ می باشد . روش تیچ که در اوایل دهه 1970 توسط اریک شوپلر ارایه شده ، شامل تمرکز بر روی شخص مبتلا به درخودمانگی و ایجاد برنامه ای در مورد مهارت ها، علایق و نیازهای چنین شخصی است. اولویت های عمده شامل عطف توجه به شخص، درک اتیسم، قبول انطباق های مناسب و استراتزی مداخله وسیع بر مبنای مهارت ها و علایق موجود است. در این روش اعتقاد بر این است که محیط زندگی کودک باید با او تطبیق داده شود نه اینکه کودک با محیط تطبیق داده شود .در این روش از تکنیک خاصی استفاده نمی شود بلکه برنامه درمانی بر اساس سطح عملکرد کودک پایه ریزی می شود .توانائی های کودک بر اساس معیارهای آموزشهای روانی بررسی می شود و تکنیکهای درمانی در جهت بهبودارتباط ، مهارتهای اجتماعی و انطباقی طراحی می شوند .در این روش به جای اینکه به کودک یک مهارت و توانائی خاص آموزش داده شود ، سعی بر این است که به کودک مهارتهائی آموزش داده شود تا بتواندمحیط اطراف خود و رفتارهای اطرافیان خود را بهتر درک کند .به عنوان مثال ، برخی از کودکان اُتیستیک هنگام احساس درد شروع به فریاد زدن می کنند ، در این روش سعی برآن است که به کودک آموزش داده شود تا هنگام احساس درد چگونه با برقراری ارتباط آن را به اطرافیان خود بفهماند . این روش نیز مخالفانی دارد و این مخالفان معتقدند که این روش خیلی خشک و پر شاخ و برگ است . همچنین ممکن است کودک اُتیستیک دریابد که در برابر عمل خواسته شده چه انتظاری از او می رود و فرا بگیرد که بدون فکر ، خلاقیّت و دقت جواب خواسته شده را اجرا کند . (اصلانی، 1385)
روش ارتباط با تبادل تصویر: Picture Exchange Communication Systems – PECS
یکی از مهم ترین اختلالات در کودکان اُتیستیک عدم توانائی در ارتباط می باشد. برخی از کودکان اُتیستیک ممکن است صحبت کردن را بیاموزند و برخی نیز ممکن است هیچگاه قادر به این کار نشوند .این روش ، روش مناسبی برای شروع گفتار و برقراری ارتباط در کودکانی است که قادر به صحبت کردن نمی باشند .در این روش بر پایه اصول اِی بی اِی ، به کودک آموزش داده می شود که چگونه می تواند نیاز های خود را از طریق دادن تصاویر برآورده کند.از امتیازات مهم این روش این است که ارتباط کودک ساده ،قابل فهم ، با تفکر و عمد می باشد . کودک تصویری را به شما می دهد و شما بلافاصله می توانید منظور او را دریابید . با این روش کودک می تواند با هر کسی ارتباط برقرار کند و تنها کاری که باید انجام شود گرفتن و دادن تصاویر است .(جعفرنژاد، 1385)
Floor Time
این روش توسط یک روانشناس کودک به نام ” استانلی گرین اسپن “ ارائه شده است .این روش بسیار شبیه بازی درمانی است . در این روش سعی بر این است که ارتباط کودک با یک فرد دیگر از طریق برنامه های دقیق بازی بیشتر و مؤثرتر شود. این روش شامل شش مرحله می باشد که کودک در مراحل طی آنها تقلید و چگونه یاد گرفتن را از یک بزرگتر فرا می گیرد و به عبارتی کودک باید نرده بام شش پله ای را طی کند .ممکن است کودکان در این روش با مشکلاتی نیز روبرو شوند مثلا به علت اختلالات حسّی در درک بعضی از تمرینات خواسته شده مشکل پیدا کنند و یا اینکه قادر به انجام برخی از تمرینات بدنی موجود در برنامه نشوند .در این برنامه والدین و درمانگران سعی می کنند تا پیشرفت کودک را از طریق مسیرهائی که کودک دوست دارد و با جهت دادن به این مسیرها ، فراهم کنند تا کودک بتواند شش مرحله پیشرفت موجود در این روش درمانی را طی کند.این روش به طور مجزا کودک را در بدست آوردن مهارتهای گفتاری و بدنی کمک نمی کند بلکه از نظر احساسی و روانی به کودک کمک می کند تا کودک بتواند درک بیشتری پیدا کرده و از طریق آگاهی و تجربه مهارتهای دیگر را نیز بدست آورد .معمولاً از این روش در کنار روشهای دقیق تر دیگر مانند اِی بی اِی در ساعات فراغت کودک استفاده می شود . (جعفرنژاد،1385)
داستانهای اجتماعی : Social Stories
این داستانها برای آموزش مهارتهای اجتماعی به کودکان اُتیستیک آماده شده اند . از طریق این داستانها به کودک آموزش داده می شود که چگونه احساسات ، منظور ، و برنامه های دیگران را درک کنند .در این روش یک داستان براساس یک موقعیّت و شرایط خاص با اطلاعات فراوان تهیه شده است که به کودک از طریق گوش کردن به آن کمک میشود تا بفهمد چه جواب یا عکس العمل مناسب را باید از خود نشان دهد . این داستانها معمولاً از سه جزء اصلی تشکیل می شوند : 1- اطلاعاتی در مورد افراد داستان ، مکان و اجزاء آن 2- احساسات و افکار افراد داستان 3- جوابها و عکس العملهای مناسبی که باید وجود داشته باشند . این داستانها باید بر اساس نیاز کودک برای او خوانده شوند و حتماً باید از قول اول شخص مفرد و در زمان حاضر باشند . این داستانها در صورت همراهی با تصاویر و موسیقی می توانند تأثیر بیشتری داشته باشند . بایستی داستانهای فراهم شده به گونه ای باشند که نقاط ضعف کودک را تصحیح کنند . مثلاً کودکی که از شرائط بخصوصی ترس دارد و یا اینکه در او ایجاد استرس میکند بهتر است داستانهای مناسبی در مورد این شرایط برای او گفته شود. ( جعفرنژاد، 1385)
درک مجموعه حواس : Sensory Integration
کودکان اُتیستیک اغلب از نظر حس های بدن خود دارای مشکلاتی می باشند . ممکن است این کودکان دارای آستانه تحریک بالا و یا پائین باشند و یا اینکه مغز آنها قادر نیست از اطلاعات بدست آمده توسط حواس پنجگانه آنها درک درستی از شرایط موجود بدست آورد . در این روش درمانی که می تواند توسط بازی درمان ، کاردرمان و یا گفتار درمان انجام شود به کودک کمک می شود تا بهتر از اطلاعات حسی بهره ببرد .مثلاً اگر کودک با حس لامسه خود مشکل دارد از کودک خواسته می شود تا اشیاء متفاوت با جنسهای متفاوت را لمس کرده و با آنها کار کند . موسیقی درمانی نیز جزئی از این روش است که توسط فرکانسهای متفاوت حساسیّت کودک را در برابر برخی اصوات کم و یا زیاد می کند . دکتر ” تِمپِل گراندین “ که خود یک بیمار اُتیسم بوده است دستگاهی را طراحی کرده است که با فشارهای متفاوت بر دست ، حس لامسه را بهبود می بخشد .قبل از اجرای این روش درمانی ، درمانگر حتماً باید کودک را به دقت زیر نظر گرفته و آشنائی کامل و دقیقی در رابطه با خصوصیات حسی کودک پیدا کند. (جعفرنژاد، 1385)
روشهای درمانی مکمل:
با وجود اینکه تشخیص زودهنگام و درمان زودهنگام اُتیسم بهترین روش در کمک به این کودکان و درمان آنهاست ، برخی از والدین و محققین معتقدند که روشهای درمانی مکمل دیگری نیز وجود دارند که می توانند ارتباط کودک با دنیای اطراف و سایرین را بهبود بخشیده و رفتارهای آنها را بهتر کنند . از انواع این درمانها می توان به موسیقی درمانی ، هنر ، و حیوان درمانی اشاره کرد که می توانند به صورت فردی با کودک کار شده و یا در مراکز مخصوص به صورت جمعی کار شوند . در تمامی این روشها افزایش قدرت ارتباط ، بهبود روابط اجتماعی و افزایش اعتماد به نفس مشترک می باشد . همچنین این روشها کمک میکنند تا کودک بتواند رابطه بی خطر و مفیدی را با درمانگر خود و سایرین برقرار کرده و با آنها مأنوس شود . حیوان درمانی معمولا شامل اسب سواری و شنا با دولفین ها می باشد . در این درمانها کودک توانائی هماهنگی عضلات و اندامها را می تواند بدست آورد همچنین احساس دوست داشتن و اعتماد به نفس نیز از فوائد این نوع درمان است .موسیقی و هنر بخصوص می توانند در رفع مشکلات حواس پنجگانه کودک مفید باشند زیرا توسط آنها قدرت درک ، شنوائی و دیداری کودک تقویت می شوند. از برنامه های موسیقی درمانی برای پیشرفت در زمینه درک و آگاهی،کنترل حرکتی،افزایش توجه،تقویت حافظه، و تواناییهای کلامی این گروه کودکان استفاده می شود. ...کناره گیری و فرار از واقعیت از خصوصیات کودکان اوتستیک است. حتی گاهی مقاومت می کنند و از شرکت در جلسه موسیقی درمانی طفره می روند. اما از شنیدن قطعاتی که موزیک ترایپیست می نوازد، و یا توسط نوار پخش می شود لذت می برند. در نخستین جلسات لازم است سازها را ببینندو لمس کنند و صدای آنها را بشنوند و سازهایی در اختیار آنها قرار گیرد که نواختن آن به تکنیک خاصی احتیاج نداشته باشد. (زاده محمدی،1374)
روشهای رفتار درمانی و بهبود ارتباط:
رفتارهای کودکان اُتیستیک اغلب برای والدین و درمانگران مشکل آفرین و ناراحت کننده است . این رفتارها ممکن است نامناسب، تکراری ، تهاجمی و خطرناک باشد و همینطور ممکن است شامل تکان دادن مکرّر دستها ، حرکت مداوم انگشتان ، تکان دادن بدن به جلو و عقب ، گذاشتن اشیاء در دهان ، و یا کوبیدن سر به اشیاء دیگر باشد .کودکان اُتیستیک همچنین ممکن است به رفتارهای خودآزاری مانند آسیب زدن به چشمان ، و یا گاز گرفتن دستان خود عادت داشته باشند .این کودکان همچنین ممکن است نسبت به درد و سوختگی عکس العملی نشان ندهند .گاهی کودکانی نیز مشاهده شده اند که بدون دلیل به دیگران حمله کرده اند. دلایل بروز این رفتارها در کودکان اُتیستیک هنوز به طور دقیق یافت نشده است و بسیار پیچیده می باشد ولی برخی از متخصصین معتقدند که اختلالات در حواس پنجگانه کودک می تواند باعث بروز این رفتارها شوند و کودک با این رفتارها می خواهد این حواس را ارضاء کند . برای درک و درمان آسیب رسانی به خود تلاش های بسیاری صورت میگیرد تا از آسیب دیدگیهای احتمالی جسمی جلوگیری شود. اما از آنجا که آسیب رسانی به خود به میزان زیادی در یادگیری تاثیر می گذارد، درمان اهمیت بسیار دارد. ...تنبیه بدنی احتمالا پرکار بردترین و موفق ترین شیوه کنترل آسیب رسانی به خود است. یکی از شیوه های تنبه بدنی که رواج بسیار دارد بکار گیری محرکهای الکتریکی آزارنده اما بدون خطر است که با توبیخ و سرزنش شفاهی مانند گفتن " نه " قرین میشود. هر چند هیچ یک از روشهای دیگر چنین موفقیتی نداشته است ،اما تاثیرات این روش هم به سایر موقعیتها قابل تعمیم نیست. استفاده از شوک و سایر تنبیهات بدنی نیز مسایل اخلاقی را به میان می آورد. ... اخیرا شیوه ای تنبیهی که به نام " اصلاح افراطی " خوانده می شود،توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. اصلاح افراطی در مورد نوع به خصوصی از آسیب رسانی به خود به کارمی آید و همیشه به واکنشهای مکرری می پردازد که با آسیب رسانی به خود ناسازگار است. مثال ساده ای برای اصلاح افراطی این است که دختری راکه خود را سیلی زده است ، بلافاصله پس از سیلی زدن وادار کنیم دستهایش را برای چند دقیقه بی حرکت در دو طرف بدنش نگاهدارد. هر چند اصلاح افراطی نیازمند تلاش بسیار مراقبین کودک است،اما می تواند کاملا موثر افتد. (منشی طوسی ، 1375)
منابع:
- پورافکاری ،نصرت اله(1376).فرهنگ جامع روان شناسی و روان پزشکی.جلد دوم،تهران،فرهنگ معاصر.
_موریس،ریچارد. روانشناسی بالینی کودک :روشهای درمانگری.(ترجمه محمد رضا نایینیان وهمکاران،1378) تهران:رشد.
-نلسون،ریتا ویکس و ایزرائل،الن سی. اختلالهای رفتاری کودکان. (ترجمه محمد تقی منشی طوسی،1375) مشهد:آستان قدس رضوی.
_زاده محمدی، علی(1374). موسیقی درمانی کودکان استثنایی.تهران:کارگاه نشر
_ اصلانی،زهرا(1385).آشنایی با روش تیچ. تعلیم وتربیت استثنایی،52و53،صص53-51.
_بردیده،محمدرضا(1381).اوتیسم واختلات شبه اوتیسم و آسپرگر. فصلنامه آموزشی و پزوهشی احیا،شماره1،ص27.
_ همت،فرهنگ (1382) . آشنایی بافعالیت های مرکز آموزش و توانبخشی کودکان در خود مانده. نشریه تعلیم وتربیت استثنایی،22و23،صص 67-63.
-Jafarnejad.mehdi.autism.[online] Available:www.dsm.blogfa.com/post-3
-mirdarikavand.mehry.autism.[online] Available:www2.irna.com/fa/news/view/line(85/11/4)
آستیگماتیسم
آستیگماتیسم (astigmatism) یک نقص خفیف و به راحتی قابل درمان انحنای چشم شماست که باعث تاری دید میشود.آستیگماتیسم هنگامی به وجود می آید که لایه خارجی و شفاف جلوی چشم یعنی قرنیه و یا عدسی چشم که درون چشم قرار دارد، انحنایش در یک جهت کمی متفاوت از انحنایش در جهت دیگر است. به این ترتیب سطح قرنیه یا عدسی در بعضی نواحی مسطحتر یا منحنیتر از نواحی دیگر است. هنگامی که قرنیه دارای اعوجاج باشد، شما مبتلا به "آستیگماتیسم قرنیهای" هستید. هنگامی که عدسی دارای اعوجاج باشد" آستیگماتیسم عدسی" دارید. هر دو نوع آستیگماتیسم، تاری دید ایجاد میکند، اما اغلب موارد آستیگماتیسم ناشی از نایکنواختی انحنای قرنیه است.فرد مبتلا به آستیگماتیسم هم در فاصله نزدیک و هم در فاصله دور تاری دید دارد. آستیگماتیسم معمولاً از هنگام تولد وجود دارد و ممکن است با دوربینی یا نزدیک بینی ترکیب شود. معمولاً این عارضه ثابت میماند و در طول زمان بهتر یا بدتر نمی شود.بسیاری از افرادی که دارای مقدار اندکی آستیگماتیسم هستند که مقدار آن قدر زیاد نیست که نیاز به عمل تصحیحی داشته باشد.
علائم و نشانه های آستیگماتیسم شامل موارد زیر است: اعوجاج در بخش هایی از میدان بینایی. تاری خطوط عمودی، افقی یا مایل.
علل- در چشم شما دو بخش وجود دارد که مسئول متمرکز کردن تصاویر هستند: قرنیه و عدسی.در چشم طبیعی این عناصر کانونی کننده انحنایی یکدست مانند سطح یک توپ لاستیکی دارند. قرنیه و عدسی با داشتن چنین سطح منحنی همه شعاع های نور وارد شده به چشم را به یک میزان خم میکنند (میشکنند) و یک تصویر متمرکز واضح بر روی پرده حساس پشت چشم یعنی شبکیه ایجاد میکنند.اما اگر انحنای قرنیه یا عدسی یکدست نباشد، شعاع های نور به طور یکسان نمیشکنند، در این حالت شما دچار خطای انکسار نور هستید. آستیگماتیسم یکی از اشکال مختلف خطاهای انکسار نور در چشم است. در آستیگماتیسم، قرنیه یا عدسی در یک جهت انحنای بیشتری از جهت دیگر دارد. آستیگماتیسم تصحیح نشده باعث تاری دید می شود. در این حالت تاری دید در یک جهت _ افقی، عمودی یا مایل _ بیش از جهت دیگر وجود دارد. آستیگماتیسم ممکن است در ترکیب با سایر خطاهای انکساری مثل نزدیک بینی یا دوربینی رخ دهد:
در نزدیک بینی (میوپی) انحنای قرنیه بیشتر از حد عادی است یا کره چشم درازای بیش از حد طبیعی دارد. در نتیجه شعاع های نور به جای آنکه دقیقاً روی شبکیه متمرکز شوند، در جلوی شبکیه به هم می رسند و اشیای دور تصویری مبهم خواهند داشت.در دوربینی (هیپروپی) انحنای قرنیه کمتر از حد عادی است یا کره چشم طول کمتر از حد طبیعی دارد، در نتیجه حالت عکس نزدیک بینی رخ میدهد. نور در پشت چشم متمرکز میشود و تصویر اشیای نزدیک تار میشود اما دید دور عادی باقی میماند.در اغلب موارد آستیگماتیسم از هنگام تولد وجود دارد. ممکن است آستیگماتیسم در نتیجه وارد شدن آسیب به چشم بیمار یا جراحی رخ دهد. آستیگماتیسم با مطالعه در نور کم یا تماشای تلویزیون از فاصله نزدیک بهتر یا بدتر نمیشود.
چه هنگامی باید به چشم پزشک مراجعه کرد؟- اگر درجه آستیگماتیسم چشم شما آن قدر باشد که در کاری که می خواهید انجام دهید اختلال ایجاد کند یا اگر کیفیت بینایی تان مانع رضایت شما از نحوه فعالیت هایتان است، به چشم پزشک مراجعه کنید. چشم پزشک درجه آستیگماتیسم شما را تعیین می کند و در مورد اینکه چه روشی را برای تصحیح بینایی تان انتخاب کنید به شما مشاوره خواهد داد.تغییر درجه آستیگماتیسم چشم در طول زندگی اگر اصولاً رخ دهد، بسیار تدریجی و کند است. انجام معاینات منظم چشم، راه مناسبی برای شناسایی تغییرات حدت بینایی است تا در صورت لزوم عینک یا لنز تماسی برای شما تجویز شود یا شماره آنها تصحیح شود.یک فرد بزرگسال سالم باید تا 50 سالگی هر سه تا پنج سال یک بار معاینه چشم انجام دهد. پس از 50 سالگی فواصل معاینات کمتر کنید. اگر دچار مشکلات انکساری مانند آستیگماتیسم هستید، هر دو سال یک بار به هر تعدادی که چشم پزشکتان توصیه می کند، به او مراجعه کنید.
تشخیص بیماری- چشم پزشک شما ممکن است از ابزارهایی که در زیر می آید برای معاینه چشم شما استفاده کند:
قرنیهسنج (Keratometer) : چشم پزشک در قرنیه سنجی با استفاده از دستگاهی به نام قرنیه سنج یا کراتومتر میزان و جهت گیری آستیگماتیسم قرنیهای را با اندازه گیری میزان نور منعکس شده از سطح قرنیه مشخص میکند.
کراتوسکوپ و ویدئوکراتوسکوپ: این ابزارها برای تشخیص و تعیین مقدار انحنای سطح قرنیه در صورت وجود آستیگماتیسم مورد استفاده قرار می گیرند.کراتوسکوپ حلقههای نورانی را روی قرنیه می افکند. سپس انعکاس این حلقه های نورانی روی قرنیه از طریق کراتوسکوپ مورد مشاهده قرار میگیرد و برحسب شکل و فواصل این حلقهها می توان میزان آستیگماتیسم قرنیه را محاسبه کرد.با اتصال کراتوسکوپ به یک دوربین ویدئویی، ویدئوکراتوسکوپ ساخته شده است، که با آن می توان تصویر قرنیه را روی یک صفحه تلویزیونی دید.
ویدئوکراتوسکوپ رایج ترین وسیله مورد استفاده برای تعیین مقدار انحنای سطح قرنیه در آزمونی است که مکاننگاری (توپوگرافی) قرنیه نامیده می شود.
درمان-هدف درمان آستیگماتیسم تصحیح انحنای نایکنواخت قرنیه است که باعث تاری دید میشود. درمان شامل تجویز عدسی های تصحیح کننده به صورت عینک یا لنز تماسی یا انجام جراحی تصحیحی می شود:
اصلاح دید با تجویز عدسی تصحیح کننده: استفاده از عدسی های تصحیح کننده اثر ناشی از انحنای نایکنواخت قرنیه را برطرف می کند. عدسی تصحیح کننده ممکن است به صورت لنز تماسی یا عینک باشد.
لنزهای تماسی: لنزهای تماسی هر دو آستیگماتیسم های قرنیه و عدسی چشم را تصحیح می کنند. انواع مختلفی از لنزهای تماسی در دسترس است: لنزهای سخت، لنزهای نرم، لنزهای یک بارمصرف، لنزهای با کاربرد طولانی مدت، لنزهای دوکانونی، لنزهای سخت نفوذپذیر نسبت به اکسیژن و.... با چشم پزشکتان در مورد اینکه کدامیک از این انواع مختلف لنز برای شما مناسب تر است، مشاوره کنید. یک شیوه دیگر استفاده از لنز تماسی برای تصحیح آستیگماتیسم "روش ارتوکراتولوژی" یا Ortho-K است. در این روش شما چندین ساعت در روز لنز تماسی سخت به چشم می گذارید تا انحنای قرنیه تان تصحیح شود. در روزهای بعد تعداد ساعات استفاده از لنز تماسی کاهش می یابد و در حدی که شکل جدید قرنیه حفظ شود. البته اگر مدتی استفاده از این روش را قطع کنید، قرنیه چشم دوباره به شکل اولش بازمیگردد.
عینک: در مواردی که به دلایل مختلف استفاده از لنز تماسی از جمله ترجیح بیمار امکانپذیر نیست، انواع مختلف عینک میتواند جانشین مناسبی برای لنز تماسی باشد.
جراحی برای تصحیح عیوب انکساری: در روش جراحی با شکل دهی مجدد به سطح قرنیه، آستیگماتیسم تصحیح میشود.
آتیسم معضلی میباشد که در بچگی اتفاق می افتد و شخص مبتلا به آن برای تمام عمر با آن درگیر خواهد بود. این بیماری روی رفتار? روش ارتباط? ودر رابطه با دیگران اثر می گذارد. نشانه ها ی این بیماری در برخی بسیار آرام و در برخی شدید می باشد. بر طبق گزارش سازمان کنترل امراض آمریکا از هر 150 دانش آموز یک نفر مبتلا به آتیسم می باشد. این رفم به تعداد 560000 کودک در آمریکا می باشد.
یکی از مسائلی که والدین و برخی از دست اندرکاران در مورد بیماری های روانی دارند شناخت کم آنها از این معضل میباشد. در این راستا کوشش می شود که مقداری اطلاعات راجع به بیماری آتیسم که یک نوع بیماری روانی بوده و بر روی کودکان اثر می گذارد داده شود.
? درک آتیسم:
آتیسم معضلی میباشد که در بچگی اتفاق می افتد و شخص مبتلا به آن برای تمام عمر با آن درگیر خواهد بود. این بیماری روی رفتار? روش ارتباط? ودر رابطه با دیگران اثر می گذارد. نشانه ها ی این بیماری در برخی بسیار آرام و در برخی شدید می باشد. بر طبق گزارش سازمان کنترل امراض آمریکا از هر 150 دانش آموز یک نفر مبتلا به آتیسم می باشد. این رفم به تعداد 560000 کودک در آمریکا می باشد.
? آتیسم چه میباشد:
آتیسم یک بیماری کلی میباشد. این بدان معنا میباشد که اثرات آن روی هر نفر متفاوت می باشد. این اثرات شامل شدت بیماری? نحوه ارتباط زبانی کودک ? پروسه فکری کودک و روابط اجتماعی وی می باشد.شناختن این بیماری بسیار مشکل مییاشد. کاراکتر های آتیسم از قرار زیر می باشد:
1- مسائل روابط زبانی که ممکن است شامل عقب افتادگی حرف زدن باشد? تکرار کلامات? صحبت بدون ریتم و تن
2- روابطه ضیعف اجتماعی
3- تکرار رفتار و تکرار کلمات
4- رفتار های غیر معمول مثل کف زدن و چرخش زدن
یک سوم از کودکان مبتلا به آتیسم سال اول یا دوم عمر را به طور معمول طی میکنند و آنگاه علائم آتیسم را بروز مکنند. آنها ممکن است:
1- ترجیح دهند که به تنهائی بازی کنند
2- کودکان دیگر را در نظر نگرفته و به بازی های خود ادامه دهند
3- اشیا را در صف قرار داده و آنها را بعلت رنگ از هم جدا کنند
4- با سختی بتوانند به دیگران نگاه کنند و تماس بینشی برقرار کنند
معمولا کودکی که مبتلا به آتیسم باشد این گونه رفتار ها به طور مرتب و همزمان با هم نشان میدهد. اگر چه کودکان مبتلا به آتیسم رفتار های مختلف نشان میدهند همه آنها در موارد ارتباط زبانی و روابط اجتماعی اشکال خواهند داشت.
? ریشه آتیسم چه می باشد
آتیسم ریشه مخصوصی ندارد. تحقیق های مختلف برای یافتن علت آتیسم روی عدم توازن و ناهماهنگی شیمیائی بدن؛ تفاوت های مغزی؛ تفاوت های ژنی و مسائل مربوط به سیستم مصونی و دفاعی بدن انجام شده است ولی هنوز دلیلی خاصی برای آن معلوم نشده است. آلرژی غذائی و برخورد به محیط مسموم هم از دلایل آتیسم در نظر گرفته شده است. برخی دست اندرکاران عقیده دارند که واکسن های مختلف ممکن است دلیل بروز آتیسم باشد. متاسفانه تا کنون هیج نوع شاهد علمی که یک یا چندی از دلایل بالا را به آتیسم ربط دهد وجود ندارد.
? چگونه آتیسم تشخیص داده میشود
آتیسم در بطن تولد و یا از طریق آزمایش های زمان حاملگی قابل تشخیص نمی باشد. ولی اطبا و محققین مطمئن هستند که اگر یک فرزند در خانواده آتیسم داشته باشد؛ شانس اینکه فرزند دیگر این خانواده به آتیسم مبتلا باشد 10 در صد میباشد. یه علت مشکل بودن تشخیص آتیسم؛ بسیار مهم است که والدین و فرزندشان در اسرع وقت زیر نظر طبیب قرار گیرند. به عنوان مثال اگر والدین نگران هستند که فرزندشان در سن12 تا 15 ماهگی هنوز حرف های کودکانه نمی زند؛ بایستی به دکتر مراجعه کرده و زیاد صبر نکنند. تشخیص مشکل در مراحل اولیه برای یافتن راه حل بهترین موقع می باشد.
اگر والدین درباره پیشرفت فرزندشان در دوران اولیه رشد?مخصوصا راجع به پیشرفت وی در ارتباط حرفی نگران هستند? بایستی به دقت تمام مسائلی را که مشاهده میکنند نوشته و با دکتر خود در تماس باشند.
چون تست مخصوصی برای آتیسم وجود ندارد? دکتر ممکن است تست های مختلفی را دستور دهد تا عدم وجود امراض دیگر رامعلوم کرده و آنگاه والدین را به یک متخصص رجوع دهد.
برای بهتی نمودن زندگی کودکی که به این معضل مبتلا شده والدین بایستی
1 - بر طبق برنامه و بدون تخطی از آن در خانه و مدرسه با فرزندشان رفتار کنند
2- محیط آرام و مطمئن برای کودک فراهم کنند که در مواقع ترس و ناراحتی از آن استفاده کند
3- بعلاوه بر تشویقات لفظی طرق دیگری برای تشویق کودک باید استفاده شود. این طرق میتواند تشویق لفظی در کنار استفاده از عکس باشد.
4- به کودک خود به هر راهی که میتوانید محبت نشان دهید. او را با بغل کردن به کار تشویق کنید.
بدون توجه به درجه آتیسم کودک مبتلا به این معضل احتیاج به برنامه غیر قابل تعویض و محبت و تشویق دارد